van der Horst

ANAC: Loopt alles gesmeerd in Spa?

Robert Janssens - directeur ANAC
Robert Janssens - directeur ANAC
Het F1-circus is opnieuw in het land en in afwachting van het motorengebrul zetten teams, officiëlen en organisatoren in Spa-Francorchamps alvast hun beste beentje voor om alles zo gesmeerd mogelijk te laten verlopen. Nu ja, wat heet 'gesmeerd lopen'? De uitdrukking is gemeengoed, maar is hier vanzelfsprekend rechtstreeks toepasselijk op de peperdure motoren die de F1-bolides voortstuwen. Heeft u enig idee hoe de teams via de gebruikte olie hun motoren daadwerkelijk op slijtage controleren? Wij net zo min en dus staken we ons licht op bij Robert Janssens,directeur van ANAC (afkorting van ANAlysis Compared), het diagnosesysteem van Total. Het labo dat momenteel aanzienlijk wordt gereorganiseerd en uitgebouwd, is geïntegreerd in de Total-plant in het Oost-Vlaamse Ertvelde dat het grootste smeeroliefabriek van het merk in Noord-Europa is.
  • De Swert Opticiens
6f92312865f3d83d19b62363848c0e6540988e63.jpg
"Elk van de vier F1-teams die met Renault-motoren rijden - Red Bull, Lotus, Caterham en Williams - hebben een mobiel labo in de pits ter beschikking dat een spin-off is van ons labo en dat gestoeld is op de expertise die ANAC de voorbij 30 jaar heeft vergaard" steekt Janssens, een Antwerpenaar die in de tachtiger jaren via enkele seizoenen karting en Proformula in het smeermiddelenmilieu is beland, van wal.

"In die mobiele F1-labo's  beperken de ingenieurs zich doorgaans tot het meten van de slijtage van de motor en de controle van de brandstof. Dit laatste gebeurt via een gaschromatograaf waarbij gecontroleerd wordt of de brandstof die in de wagen zal worden getankt identiek is aan het referentiestaal dat bij de start van het seizoen door de FIA werd vastgelegd. Om deklassering te voorkomen wordt vooraf telkens een staal genomen en gecheckt. De motorslijtage wordt dan weer gecontroleerd door een spectrometer die de concentratie van de ppm-waarden van de motoren meet; 'ppm' staat voor 'parts per million' gram metaal per kilogram olie. Daarbij worden de stalen uit de motor gecontroleerd op mogelijke sporen van zeven metalen - ijzer,lood,koper tin,chroom, aluminium en nikkel. Elk element komt overeen met een bepaald onderdeel in de motor; als bv. de lood- en koperwaarden tegelijkertijd stijgen dan is er gegarandeerd een probleem met de lagers. Gaan de ijzer- aluminium- en chroomwaarden omhoog dan weten we dat we met een zuigerprobleem te maken hebben enz. Op dit niveau gebeurt het zelden dat een motor een abnormaal slijtagepatroon vertoont, maar als dat al eens gebeurt dan is het alle hens aan dek en moet er met kennis van zaken knopen worden doorgehakt. Vervangen - met alle sportieve gevolgen van dien op het einde van het seizoen - of niet vervangen met een mogelijke motorbreuk in de wedstrijd, wat absoluut te vermijden is. Er is bitter weinig tijd om te beslissen en daarom geschieden de metaalanalyses ook ter plekke en niet bij ons in het labo.

95c9c2565d12c3be600045558842a3d31f678fc2.jpg
Het ANAC-labo in Ertvelde voert veel diepgaander analyses uit, doorgaans voor industriële transportfirma's, voor busbedrijven zoals De Lijn, de diesellocomotieven van de SNCF enz., maar ook de olie van bv. hydraulische systemen, reductoren, industriële toepassingen zoals papierpersen en dies meer wordt er geanalyseerd. Om het procedé vlot te laten verlopen, krijgt de klant een kit vergezeld van een informatiekaart zodat de stalen correct worden afgenomen. De klant stuurt ons zijn analyseflesje mét barcode terug zodat het staal tijdens de hele procedure makkelijk traceerbaar is. Ook particulieren kunnen trouwens via zo'n kit op ANAC beroep doen.

Anders dan de klassieke olieanalyses die het merendeel van de gespecialiseerde labo's verrichten, spitst ANAC zich toe op het slijtagegedrag van de motoren, versnellingsbakken, assen enz. en pas in tweede instantie op de toestand van het smeermiddel. Vergelijk het met een patiënt die na een bloedtest eerder geïnteresseerd is in wat deze zegt over zijn gezondheid dan wat de test zegt over zijn bloed.

Waar de F1-teams zich met betrekking tot de motorolie logischerwijze beperken tot controle op metalen, gaat ANAC ook controleren op silicium of stof dat via de luchtaanzuiging in de motor kan geraken, op roet dat de dieselmotor abrasief kan doen slijten, op de aanwezigheid van koelvloeistof want bij lekken tussen het koelcircuit en het smeercircuit worden de lagers corrosief aangetast, op water dat de vijand nummer één is van olie en tenslotte ook op brandstof; brandstof die door een defect in het injectiesysteem via de segmenten in het carter kan insijpelen waardoor de viscositeit van de olie vermindert met nefaste gevolgen voor de motor.

5de4fbaadae1e5f7ab244225fb50dcee0d0d4e6e.jpg
Ons systeem gaat echter verder want via de feedback van de klanten hebben we een database opgebouwd met tienduizenden probleemgevallen waarvan we de juiste oorzaak kennen en dit laat ons toe om statistisch te gaan berekenen wat de oorzaak is bij een bepaald probleem. We kunnen dus de belangrijkheidsgraad of het gevaarsniveau van een euvel inschatten en via het CAP- of customer assistant prognose-systeem kunnen we klanten die niet of minder technisch onderlegd zijn begeleiden en adviseren. Geen preventief onderhoud dus waarbij je bv. om de zoveel kilometer sowieso een injector vervangt, maar predictief of conditioneel onderhoud: wachten op een sein zodat je als klant op het juiste moment de juiste ingreep verricht."

Foto's: Georges de Coster en Hans van Onsem



  • Dreamdrive

Copyright 2000-2024 Autosport.be - Contacteer ons