Corona-kronieken: Giovanna Amati, laatste vrouw in F1

De autosport moet noodgedwongen enkele maanden op vakantie. Terwijl uw geduld buitengewoon op de proef wordt gesteld, graven wij in de rijke archieven van onze passie om u enkele pareltjes uit het (verre) verleden voor te schotelen. Vrouwen en Formule 1, het is geen succesverhaal. In 1992 bereikte een vrouw voor het laatst de topklasse van de autosport, met bovendien onze landgenoot Eric van de Poele als teamgenoot.

De afgelopen jaren konden verschillende vrouwen het tot testrijder schoppen in de Formule 1, al dan niet met marketingdoeleinden in het achterhoofd van de teams. Jamie Chadwick, regerend kampioene in de W Series, werd ingelijfd door Williams, al moet ze haar plaats wel delen met de Israëliër Roy Nissany en haar landgenoten Jack Aitken en Dan Ticktum. Onder meer Tatiana Calderon (Alfa Romeo), Carmen Jorda (Lotus) en Susie Wolff (Williams) waren haar de afgelopen jaren voor. Enkel die laatste maakte ook echt deel uit van een GP-weekend, toen ze in 2014 een puike prestatie neerzette tijdens de vrije training voor de Grote Prijs van Duitsland.

Daarnaast is er ook het dramatische verhaal van Maria de Villota, die acht jaar geleden bij een testongeval met Marussia een zware schedelbreuk opliep en haar rechteroog verloor. De Spaanse beschikte niet meer over haar smaak- en reukzin en bleef bij momenten last hebben van hevige hoofdpijn, maar kon desondanks van geluk spreken. Een jaar na haar eerste publieke verschijning na het ongeval was haar geluk jammer genoeg op. De Villota werd dood aangetroffen op haar hotelkamer. Na een hartstilstand overleed ze aan de gevolgen van haar crash.

Prekwalificaties

Om een vrouw aan de start te zien als vaste rijder van een Formule 1-team, moeten we al terug naar het seizoen 1992. Brabham, een team uit de kelder van het klassement met financiële moeilijkheden, heeft onze landgenoot Eric van de Poele gestrikt en laat voor het tweede zitje zijn oog vallen op een Japanner. Wanneer dat niet mogelijk blijkt te zijn, krijgt Giovanna Amati, afkomstig uit de Formule 3000, de kans om de eerste drie Grote Prijzen van het seizoen te betwisten. Een zevende plek op het Bugatti-circuit van Le Mans als beste F3000-resultaat toont echter aan dat het vooral om een publiciteitsstunt gaat die geld moet opleveren voor het noodlijdende Britse team.

Om die drie Formule 1-races te betwisten, moet Amati wel eerst afrekenen met de prekwalificaties. In 1992 staan er meer F1-bolides ingeschreven dan er mogen deelnemen aan de wedstrijd en dus is er een selectieprocedure nodig om het kaf van het koren te scheiden. Zonder testwerk en dus zonder voorbereiding trekt de Italiaanse naar Kyalami, waar de eerste wedstrijd van het jaar wordt betwist. Eric van de Poele is de 26ste en laatste rijder die zich kwalificeert, terwijl zijn teamgenote laatste wordt en maar liefst vier seconden moet toegeven op onze landgenoot.

'Kuifje' wordt in zijn Brabham-Judd nog dertiende in die openingsrace, maar daarna kan ook hij zich niet meer kwalificeren met zijn verouderde bolide. Zowel in Mexico als in Brazilië eindigen beide rijders onderaan en krijgen ze dus geen toestemming om te starten in de Grote Prijs. Amati wordt na de race in Sao Paolo de deur gewezen: haar F1-carrière is voorbij nog voor die begonnen is. Toekomstig wereldkampioen Damon Hill zal haar plaats innemen, maar enkele maanden later trekt het team zich om de gekende financiële redenen volledig terug. Van de Poele vindt onderdak bij Fondmetal, maar na drie races zit ook zijn F1-verhaal erop.

(Lees verder onder de video)

Half punt

Giovanna Amati is de vijfde en voorlopig laatste vrouw die een Formule 1-zitje weet te versieren. Haar voorgangers leveren evenmin grootse prestaties af. Haar landgenote Leila Lombardi is zonder enige twijfel het meest succesvol, staat aan de start van twaalf Grote Prijzen verspreid over de seizoenen 1974, 1975 en 1976, en wordt in haar tweede jaar vooral zesde in Spanje met het Lavazza March-team. Die zesde plek staat in die periode normaal synoniem voor één punt, maar dat is buiten een GP van Spanje gerekend die de geschiedenisboeken zal ingaan...

Heel wat teams en rijders zijn in 1975 immers misnoegd over de veiligheidsomstandigheden op het stratencircuit van Montjuïc. Bovendien wordt er amper moeite gedaan om de erbarmelijke vaingrails op te knappen en dreigt de Spaanse organisatie met juridische stappen als rijders weigeren deel te nemen aan de race. Regerend wereldkampioen Emerson Fittipaldi (McLaren) is de enige die de race boycot door de verplichte drie ronden af te werken aan een lage snelheid en vervolgens zijn koffers te pakken.

De gevolgen van het debacle zijn catastrofaal: door een hevig ongeval wordt het meteen de laatste race op de Spaanse heuvel. Hill-rijder Rolf Stommelen komt door een afgebroken achtervleugel naast het circuit terecht en raakt zwaargewond. Tot overmaat van ramp overlijden vijf omstaanders en raken een tiental anderen gewond. Na 29 van de 75 ronden wordt de race stopgezet. Jacky Ickx tikt als tweede aan in zijn Lotus-Ford, terwijl Leila Lombardi zesde eindigt met haar March 751. Normaal betekent dat een punt, maar voor het eerst in de geschiedenis van de Formule 1 worden vanwege de gereden afstand halve punten uitgedeeld. De enige vrouw die ooit punten heeft gescoord op het hoogste niveau, heeft dus... een half punt achter haar naam staan.

Vrouwen en Formule 1, het is inderdaad geen succesverhaal. Zien we ooit nog een vrouw aan de start van een F1-race? Dat valt te betwijfelen...