van der Horst

Corona-kronieken: Hoe een vernuftige Toyota gediskwalificeerd werd

Juha Kankkunen en Nicky Grist na hun zege in de Rally Australia in 1993
Juha Kankkunen en Nicky Grist na hun zege in de Rally Australia in 1993
De autosport moet noodgedwongen enkele maanden op vakantie. Terwijl uw geduld buitengewoon op de proef wordt gesteld, graven wij in de rijke archieven van onze passie om u enkele pareltjes uit het (verre) verleden voor te schotelen. Vaak is in de autosport het verschil tussen een legale en een illegale bolide louter een creatieve interpretatie van de regels. Soms bedriegen constructeurs en teams echter ook bewust het plaatje, wat gebeurde door Toyota halfweg de jaren 90 in het wereldkampioenschap rally.
TTE - Toyota Team Europe, het team dat voortkwam uit de equipe van wijlen Ove Andersson en dat sinds dit jaar onder de vlag van Toyota Gazoo Racing Europe valt, kent eind vorige eeuw heel wat succes in het WK Rally. Toyota pakt in de eerste helft van de jaren 90 liefst vier op vijf wereldtitels bij de rijders. Het duurt echter tot 1993, het eerste seizoen waarin Toyota zelf de touwtjes in handen neemt onder de TTE-auspiciën, voor de Japanners ook een kroon bij de constructeurs claimen. Het is meteen ook de allereerste merkentitel voor het land van de rijzende zon. Juha Kankkunen pakt met de Celica GT-Four ST185 zijn vierde wereldtitel in '93 en teamgenoot Didier Auriol doet hetzelfde het seizoen nadien - het kortste WRC-seizoen in bijna twee decennia. Leuk detail: het is de eerste keer dat Kankkunen een teamgenoot de wereldtitel ziet pakken ten koste van zichzelf.

Safari Rally 1995 - Arne Hertz - Dagobert Röhrer (teamdirecteur) - Yoshio Fujimoto
Safari Rally 1995 - Arne Hertz - Dagobert Röhrer (teamdirecteur) - Yoshio Fujimoto
Van tien rally's in 1994, naar slechts acht in 1995, hoewel het seizoen voor Toyota zelfs nog korter zal blijken. TTE ruilt de ST185 in voor de ST205, na druk vanuit het thuisland. De sukkelende Kankkunen had in '94 de wagen al mogen besturen in competitie, evenwel zonder zege. De wagen lijkt snelheid tekort te komen en Toyota moet aan het werk. In 1995 lijkt het de Fin evenwel voor de wind te gaan en met zeven punten voorsprong op de betreurde Colin McRae snijdt hij de voorlaatste rally van het seizoen aan, de Rally van Catalonië. Kankkunen domineert de eerste twee dagen, tot een navigatiefout de zegehoop doet stranden in de berm, tegen een boom. Maar het ergste moet nog komen: bij de technische controle wordt de turbo van de Toyota's niet-conform bevonden. Gevolg: niet enkel een uitsluiting uit de Rally van Catalonië, maar ook worden alle tot dan vergaarde WK-punten geschrapt. Als kers op de zure taart komt er bovendien een verbod om nog te starten in de slotmanche van het WK én het daaropvolgende seizoen.

Een restrictor die er geen was

Safari Rally 1995 - Yoshio Fujimoto - Arne Hertz
Safari Rally 1995 - Yoshio Fujimoto - Arne Hertz
De FIA verplicht voor 1995 het gebruik van restrictoren van 34 mm, teneinde de wagens te vertragen. Toyota zoekt koortsachtig naar extra vermogen en overschrijdt daarbij bewust de grenzen van wat toegelaten is. De Celica's krijgen namelijk een turbo waarbij de restrictor kan verplaatst worden. Daardoor kan er een pak meer lucht richting de krachtbron, wat volgens sommigen tot 50 pk extra oplevert. Wanneer de wagen stilstaat, en bij technische controles waarbij de darm van de turbo verwijderd is, lijkt er niets aan de hand: de restrictor doet zijn werk en lijkt de luchtstroom te beperken. Wanneer de turbodarm bevestigd wordt en de wagen rijdt, kan er echter lucht naar de motor stromen zonder dat die door de restrictor vloeit. Daarvoor ontwikkelde Toyota een systeem met onder andere enkele klemmen en veren die het bedrog moesten verdoezelen.

Toenmalig FIA-baas Max Mosley omschrijft het ooncept als "het meest geavanceerde en ingenieuze ding dat ik gezien heb in dertig jaar autosport". De FIA schat dat Toyota ongeveer 25 procent meer lucht dan toegelaten kan aanwenden. "De [turbo]darm werd vastgemaakt met een slangklem. Een speciaal gereedschap werd dan gebruikt om het apparaat te openen, waarna een tweede klem het apparaat openhield. Wanneer een controleur de restrictor wilde verifiëren, moest hij beide klemmen losmaken, waarbij het apparaat terug sloot."

Kris Meeke
Kris Meeke
Toyota ontkent nadien niet dat het gefraudeerd heeft, maar tracht de zaak te minimaliseren. Volgens de Japanners weet de teamleiding niet van het bedrog, maar de FIA oordeelt dat ze een verantwoordelijkheid dragen. Het blijkt echter niet de enige poging om de limieten van de regels op te zoeken, en ze te overschrijden. Denken we maar aan de achtervleugelsaga die vorig jaar aan het licht kwam, toen bleek dat Toyota erin geslaagd was niet alleen maandenlang een te grote achtervleugel te gebruiken, maar die bovendien gehomologeerd had! De FIA hield het toen op een andere interpretatie van de reglementen en stak de hand in eigen boezem. Of uit een iets verder verleden, de tank in de achterbumper die Ford gebruikte om lucht voor de turbo op te slaan en op een later moment te gebruiken. Ook zij probeerden een uitweg te vinden voor de restrictor en leken daar volgens de letter van het reglement in te slagen, vooraleer ook dat systeem na enkele rally's in de ban werd geslagen.

Controverse, zelfs zonder Toyota

Hoe liep het seizoen 1995 af? Toyota's landgenoot Subaru zou beide titels winnen, maar... ook hier niet zonder controverse. Subaru vaardigt in diezelfde Rally van Catalonië namelijk teamorders uit om te voorkomen dat McRae en Carlos Sainz puntenverlies lijden. Bij McRae valt die beslissing op een koude steen en daar kan zelfs een zwaaiend teamlid, in het zicht van een aanstormende Schot, geen verandering in brengen. McRae wint de rally, maar pakt een tijdstraf en zo gaat de grootste puntenvracht naar lokale man Sainz. McRae - Sainz: 0 - 0, toch op vlak van het puntenverschil bij de start van de afsluitende RAC Rally. McRae begint als een bezetene, maar rijdt lek op dag 2 en ziet Sainz zo een minuut bonus pakken. De Schot knokt zich wonderbaarlijk terug, ondanks een nieuwe lekke band en een kromme ophanging en rijgt op de slotdag de scratches aan elkaar. De eerste, en meteen ook laatste, titel is binnen en McRae is met zijn 27 winters de jongste kampioen ooit en tevens de eerste Brit.

Voor onze video bij deze bijdrage keren we terug naar de succesvolle Toyota Celica GT-Four ST165 en ST185. Soms behoeven beelden geen uitleg...
 
 


Foto's: Toyota & Sandro Delaere



Dit artikel werd gepubliceerd door Martijn Wouters in FIA World Rally Championship op dinsdag 9 juni 2020.
  • LTF

Copyright 2000-2024 Autosport.be - Contacteer ons