Het laatste weekend van Ayrton Senna – Deel 1

25 jaar geleden verloor de Formule 1 één van de grootste rijders die de sport gekend heeft. Op het circuit van Imola kwam de Braziliaan Ayrton Senna op zondag 1 mei 1994 om het leven na een zware crash in de beruchte Tamburello-bocht. De oorzaak van het ongeluk is tot op de dag van vandaag nog steeds niet duidelijk. We keren terug in de tijd en nemen de laatste dagen van de drievoudige wereldkampioen onder de loep, met behulp van enkele publicaties die de afgelopen paar decennia verschenen zijn.

Op donderdagochtend 28 april 1994 ontwaakte Ayrton Senna in zijn villa in Quanta do Lago, in de Portugese Algarve. De Paulista had een drukke donderdag voor de boeg, en zou later die dag vertrekken richting Italië, waar in San Marino de derde GP van het seizoen verreden werd. Hij begon zijn ochtend met het joggen in de nabijgelegen zandduinen en grasvelden, terwijl zijn Portugese huishoudster Juraci boodschappen deed. Juraci woonde permanent op het terrein en haar taken bestonden uit koken, poetsen en chauffeuren. Opdrachten die zij met volle overgave deed.

Na zijn ochtendloop pakte Ayrton zijn koffers voor drie nachten en keek hij al uit naar zijn terugkeer zondagavond. Zijn vriendin Adriane Galisteu kwam immers zaterdag aan in Portugal. Het 21-jarige model zou de Braziliaan voor het Europese seizoen vergezellen. In San Marino besloot ze er niet bij te zijn omdat de broer van Ayrton, Leonardo, Senna ging vergezellen. De jongste Senna-telg werd door de familie gestuurd om hem ervan te overtuigen om zijn relatie stop te zetten. Ayrtons familie, behalve moeder Neyde die van alles hield waar haar zoon van hield, verguisde de jonge Braziliaanse vrouw.

Juraci zorgde bij haar terugkomst voor een licht ontbijt voor de Senna-broers en vervoerde hen daarna naar de luchthaven van Faro. Ginds wachtte kapitein Owen O’Mahony hen op om het duo met Ayrtons eigen jet naar München te vliegen. Daar had Senna een afspraak met de bazen van Audi, om een overeenkomst af te sluiten om de franchise van de Duitse autoconstructeur over te brengen naar Brazilië. Enkele uren later vlogen de broers naar Forli, nabij Bologna. Tijdens de vlucht verhitte de discussie tussen de broers over Adriane. Ayrton kon niet begrijpen waarom zijn familie zo tegen zijn relatie met Galisteu was.

Eens aangekomen in Forli, ging het per helikopter naar de fietsenfabriek van Carraro in Padua. Ayrton had een deal kunnen strikken met de fietsenbouwer om een lichte fiets te maken in carbonfiber. De fiets zou de naam Senna krijgen en het bekende, dubbele S-logo dragen. Daarna volgde omstreeks 16.00 uur een persconferentie in het Sheraton Padova Hotel, langs de snelweg Milaan-Venetië. De drievoudige wereldkampioen wou over de nieuwe fiets praten maar daar dachten de aanwezige journalisten anders over. Tijdens het perspraatje zei de 34-jarige Braziliaan: “Het wereldkampioenschap begint voor mij pas in Imola, met een handicap van twee races.”

Tijdens de eerste twee races van het seizoen scoorde de drievoudige wereldkampioen geen enkel punt en hij keek dan ook aan tegen een achterstand van maar liefst twintig punten op WK-leider Michael Schumacher in de Benetton-Ford B194. Ook al waren de aanwezige journalisten geen F1-kenners, toch waren het wel enthousiaste Italianen en zij wilden Senna’s mening weten over Benetton's zogenaamde verboden tractiecontrole. Ayrton was verrast door hun kennis van zaken en zei: “Ik kan er eigenlijk weinig over zeggen. Het is moeilijk om over iets te praten wat niet kan bewezen worden.” Een uitspraak die enerzijds heel weinig, maar anderzijds ook veel zei.



Omstreeks halfzes ’s avonds vertrok Senna per helikopter naar het circuit van Imola. Onderweg pikte hij Mike Vogt op, marketingdirecteur van Tag Heuer. Senna en Vogt kenden elkaar uit de McLaren-dagen en praatten over een nieuw Senna-horloge dat het bedrijf aan het ontwikkelen was. Ook al verliet Senna de McLaren-familie, waarvan Tag Heuer deel uitmaakte, toch wilde Vogt nog steeds zaken doen met de Braziliaan. Hij wist dat hij veel Senna-horloges ter waarde van 2000 dollar kon verkopen. Om zes uur arriveerde het gezelschap in Imola. Daar begroette Senna zijn Williams-team en nam hij samen met zijn ingenieur David Brown de resultaten van een testsessie van de week eerder onder de loep. Ook praatte hij met de hoofd van marketing, Richard West, over zijn bezoek aan Carraro.

Nadien volgde er een korte vlucht met de helikopter naar Castel San Pietro, zo’n tien kilometer ten westen van Imola. Hij checkte in bij Hotel Castello. Het hotel werd uitgebaat door Valentino Tosoni. Beide heren kenden elkaar sinds zijn eerste verblijf in het hotel met McLaren in 1988. Hoewel hij nu deel uitmaakte van Williams, verkoos hij hetzelfde hotel en verbleef in kamer 200, een kleine suite die hij sinds zijn eerste verblijf fequenteerde. Teambaas Frank Williams verbleef in de suite direct onder die van Senna, terwijl ex-baas Ron Dennis de kamer boven hem bemande. Net nadat hij zich had ingecheckt, arriveerde Josef Leberer, Ayrtons fysiotherapeut.

Na de massage van Leberer volgde een avondmaal met enkele vrienden in het hotel. Ayton was in het gezelschap van zijn broer Leonardo, zijn goede vriend en tevens buurman uit Portugal Antonio Braga, zijn manager Julian Jakobi, Galvao Bueno van het Braziliaanse TV Globo, managing director van het merk Senna uit Brazilië Celso Lemos, alsook Leberer. Net na tien uur ’s avonds keerde Ayrton naar zijn suite waar hij naar zijn appartement in Sao Paulo belde om met zijn vriendin Adriane te spreken. De blondine was haar koffers aan het inpakken omdat ze ’s anderdaags naar Portugal zou vliegen. Ze keek er naar uit om haar geliefde na een lange periode terug te zien.

Op vrijdag vertrok Senna omstreeks 8.30 uur per helikopter naar het circuit. Na de tweede race, in Japan, werd er door zijn team intens getest op het circuit van Nogaro in het zuid-westen van Frankrijk om de oorzaak van Williams' problemen met de FW16 te achterhalen. Er werden enkele aanpassingen aan de wagen beloofd voor de wedstrijd in Imola, maar Ayrton was sceptisch of die wel iets zouden uithalen. De FW16 was trager dan de Benetton B194, ook al beschikte men met de Renault V10 over een krachtigere motor dan de Ford V8. Zowel Senna als teamgenoot Damon Hill kloegen openlijk over hoe slecht bestuurbaar de wagen was.

Net na half tien ’s ochtends klom Senna in zijn bolide voor de eerste vrije oefensessie en reed hij 22 ronden met een snelste tijd van 1:21.598. Zijn chrono was maar liefst een seconde sneller dan die van zijn teamgenoot. Hill was blij verrast met het gedrag van het aangepaste Williams-chassis, maar Senna was dat allesbehalve. Hij vond dat zijn team de verkeerde richting opging met de FW16 en trok na de eerste training veel tijd uit met zijn ingenieur David Brown om dat aan te kaarten. Om 13.00 uur ging de eerste kwalificatiesessie van start en al snel prijkte de Braziliaan bovenaan de ranking. Maar na vijftien minuten crashte Rubens Barrichello in zijn Jordan zwaar in de Variante Bassa-chicane.

De Jordan ging te hard over de kerb, kwam van het wegdek af, vloog in de bandenmuur en knalde vervolgens tegen de afrastering. Het was een zwaar ongeval en het had erger kunnen aflopen. Was de Jordan een half metertje hoger van de grond gekomen, had de auto zomaar in de tribune kunnen terechtkomen. De bolide kwam ondersteboven tot stilstand. Al snel waren de marshals ter plaatse en duwden ze de wagen weer recht. Een onbegrijpelijke actie die slecht had kunnen aflopen voor Barrichello, als hij zwaar gekwetst was geweest. Maar wonder boven wonder kwam de jonge Braziliaan er vanaf met enkele gekneusde ribben en een gebroken neus.

Senna had het ongeval zelf niet gezien, maar ging onmiddellijk naar het medisch centrum om verhaal te halen over de toestand van zijn compatriot. Onderweg werd de Williams-coureur de toegang tot het centrum ontzegd. Senna liep achterom om vervolgens over de afrastering te klimmen. Toen Barrichello ontwaakte – hij verloor het bewustzijn tijdens de crash – was de eerste persoon die hij zag Ayrton. “Blijf kalm. Het komt allemaal goed”, fluisterde Ayrton zijn landgenoot toe. Barrichello herinnert zich het moment levendig: “Het eerste gezicht dat ik zag was dat van Ayrton. Hij had tranen in zijn ogen. Ik had zoiets nog nooit bij Ayrton gezien. Ik had de indruk dat het bij hem aanvoelde alsof het zijn eigen ongeval was."

Toen hij verzekerd werd dat Barrichello in orde was, keerde Senna terug naar zijn garage en om 13.40 uur werd de kwalificatie hervat. De Williams met startnummer 2 verbeterde zijn tijd, met een snelste ronde in 1:21.548. Het zou de snelste chrono van het weekend worden, met een gemiddelde snelheid van maar liefst 222,41 km/u. Na de sessie ging Ayrton richting motorhome om enkele vooraf geplande interviews met de pers af te werken. In de motorhome begroette hij de wachtende journalisten, vertelde hen dat er een probleem was met zijn wagen en dat hij een uur nodig had om dat te bespreken met zijn ingenieur Brown.

De journalisten gingen akkoord en Senna ging met Brown een handgeschreven lijst van twee pagina's af met wat hij oplijstte wat er nog aan de wagen moest aangepast worden. Ook al stond hij op de voorlopige pole positie, toch was de drievoudige wereldkampioen nog steeds niet tevreden over de FW16. Zoals afgesproken keerde Ayrton na een uur terug naar de journalisten. De 41-voudige GP-winnaar leek volgens getuigenissen een bedrukte indruk na te laten. Toen RTL-journalist Kai Ebel hem over de situatie van Barrichello vroeg, kon hij zich amper uitdrukken. Tot drie keer toe startte hij dezelfde zin.

Vervolgens veranderde Ayrton van onderwerp en zei hij hen dat Imola een gevaarlijk circuit was en dat er enkele plaatsen waren die verre van veilig waren. Toen hem de vraag gesteld werd waarom de rijders er niets aan deden, luidde zijn antwoord: “Ik ben de enige wereldkampioen die nog overblijft en ik heb mijn grote mond veel te vaak opengetrokken. Over de jaren heen heb ik geleerd dat het beter is om niets te zeggen.” Toen de journalisten de motorhome verlieten, ging Ayrton weer aan de slag met David Brown. Het duo bracht vervolgens twee uur samen door en om acht uur ’s avonds verliet hij het circuit en keerde hij terug naar zijn hotel in San Pietro.

In het hotel wachtte zijn fysiotherapeut hem op aan zijn suite voor de gebruikelijke massage en de heren praatten vervolgens over Barrichello’s ongeval. Lebener zou later getuigen dat Ayrton zei dat Rubens van geluk mocht spreken dat hij geen ernstige letsels had opgelopen. Nadien dineerde Senna met zijn broer en vrienden in het Trattoria Romagnola-restaurant, maar werd daar continu gestoord door handtekeningjagers. Nadien wandelde hij snel terug naar zijn hotel om nog even met Adriane te bellen vooraleer zij haar vlucht richting Lissabon nam. Hij vertelde haar dat hij niet kon wachten tot ze er was. Later zou Adriane in haar boek getuigen over dat gesprek op vrijdag 29 april 1994.

Adriane en Ayrton hadden een lang telefoongesprek over hun relatie en ze vertelde hem dat ze niet meer bang was om zijn vriendin te zijn. Iets wat ze dus wel was toen hun relatie nog vrij pril was. Vervolgens zou Ayrton in tranen zijn uitgebarsten toen hij over Rubens Barrichello’s ongeval begon te praten. “Kan je je voorstellen hoe het was om een telefoontje van Ayrton Senna te krijgen terwijl hij in tranen uitbarst?” schreef ze later neer. “Ik voelde paniek en vroeg hem keer op keer wat er was gebeurd.” Uiteindelijk moest ze het gesprek afbreken om haar vlucht naar Portugal te halen.

Lees ook deel 2: Het laatste weekend van Ayrton Senna – Deel 2

Foto's: Georges De Coster
Bronnen: Autocourse 1994-1995 (Alan Henry) - Remembering Ayrton Senna (Alan Henry) - Gerhard Berger: The Human Face of Formula 1 (Christopher Hilton) - Life at the Limit: Triumph and Tragedy in Formula 1 (Prof. Sid Watkins) - Unless I'm Very Much Mistaken: My Autobiography (Murray Walker) - My Life With Ayrton (Adriane Galisteu) - The Death of Ayrton Senna  (Richard Williams)